X [son güncelleme 17 Mart 2008]
XBT (abrev.) [Expendable Bathy-Thermograph] Hareket halindeki gemiden atılan, tekrar kullanılmayan ve derinliğe göre sıcaklık değerlerini kablosu üzerinden gemiye ileten alet. ® BT.
XIPHIAS GLADIUS (SWORDFISH) [kılıç balığı] Yüzücü (pelajik) okyanusgöçerdir (okyanodromdur). 0-800 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=5 m civarında olabilir. Ağırlığı 650 kg?a ulaşır. Ticari balıkçılığı vardır. Eskiden önemli bir balıkçılık kaynağıydı. Günümüzde stokları yıpranmıştır. Yazın soğuk sulara, kışın sıcak sulara doğru göç eder. Erinler bulduğunu yer. Makbul bir balıktır. Akdeniz ve Atlas Okyanusu populasyonları birbirine karışmazlar. Otolitleri küçüktür ve bu nedenle yaş tayini zordur. Yüzgeçlerden başarılı yaş tayini yapılabilmektedir. Dişiler erkeklerden daha hızlı büyür. Yumurtaları 1.6-1.8 mm olup yüzücüdür (pelajiktir). Yumurtadan çıkmış kurtçuk (larva) boyu 4 mm?dir. Soyunun durumu hakkında yeterli veri yoktur.
XIPHIIDAE (SWORDFISHES) [kılıçbalığıgiller] Actinopterygii-ışınlıyüzgeçliler sınıfı, Perciformes-levreksiler takımının bir ailesidir. Bir cins ve 1 türü barındırır. Boyu 4 m ve ağırlığı 540 kg kadar olabilen göçer ve yırtıcı bir balıktır. Üst çene sivri ve uzundur ki adını da buradan almaktadır. Genellikle 150C?den daha sıcak suları seçer fakat avlanmak için daha soğuk suya da girer. Daha çok 450 güney ve kuzey paralelleri arasında yayılmıştır. Gündüz derinde gece yüzeydeki karışmış suya yükseldiği gözlenmiştir. Dişiler erkeklerden büyüktür. 135 kg?dan daha ağır erkekler enderdir. Dişiler 4-5 yılda erkeler 3-4 yılda eşeysel (cinsi) olgunluğa ulaşır. Yumurtlama 240C?den sıcak suda Mart-Temmuz aylarında olur. Büyük Okyanus?un ekvator kısmında tüm yıl boyunca yumurtlar. Bir dişi 1-29 milyon yumurta taşır. Atlas Okyanusu?nda 75 m?den sığ suda yumurtlar. Akdeniz?de İtalya ile Türkiye ve Kıbrıs kesiminde Temmuz-Ağustos döneminde yumurta bırakır. Yumurtalar yüzücüdür (pelajiktir) ve cenin (embriyon) gelişmesi döllenmeyi izleyen 2.5 günde olur. Diğer yüzücü (pelajik) ve tabansal (demersal) balıklarla beslenirler. Soğukkanlı hayvan olmalarına rağmen bazı vücut parçalarını (beyin ve gözlerini) çevre sıcaklığının 10-150 üstüne çıkardıkları gözlenmiştir. Bilinen 25 binden fazla kemikli balıktan yalnız 22?si bazı vücut kısımlarını ısıtma özelliğine sahiptir.
XYRICHTYS NOVACULA (PEARLY RAZORFISH) [devedişi, papağan balığı, ustura balığı] Denizel olup mercan resifleriyle ilgilidir. Boyu TL=38 cm olabilir. 1-90 m derinliklerde rastlanır. Balıkçılığı önemsizdir. Sığ sularda bulunur. Tezdişidir (protogirdir) yani önce dişi sonra erkek olur. Eşeylerde (cinsiyetlerde) çift yapısallık (dimorfizm) vardır.