Deniz Biyolojik Terimleri -W

W [son güncelleme 10 Temmuz 2008]
WAKE [pervane suyu izi] Gemi pervanesinin itme gücüyle su yüzeyinde oluşan iz. Ancak gemi pervanesinin yüzeye yakın olması halinde oluşan itme gücü zayıf pervane suyuna ise çürüksu denmektedir.
WALRUS [mors] İri deniz memelisi. ® Odobenus rosmarus.
WALTON, IZAAK [Walton, Izaak] "The Compleat Angler" kitabının yazarı (1593-1683).
WARM BLOODED [sıcak kanlı, homoitermal, homoiyoterm] ® Homoiothermal (sıcak kanlı).
WARM MONOMICTIC [sıcak monomiktik] Sıcaklığı 4oC?nin altına düşmeyen ve kışın su deveranı olan göl.
WARM WATER [sıcak su] İçerisinde balıkların yaşadığı ve yazın sıcaklığı 240C?nin üzerinde olan su kütlesi.
WARM WATER AQUARIUM [sıcaksu akvaryumu] Su sıcaklığı kalorifer ya da özel düzenekle sabit tutularak belirli bazı canlılar için en uygun koşulların sağlandığı akvaryumlardır. Bunlar temelde iki kısma ayrılır. Birinde canlılar balık, bitki vs ya renkleri ve görüntü güzellikleri dikkate alınarak bir araya konulur. Diğerinde ise geldikleri doğal ortam yapısı dikkate alınarak birlikte tutulurlar.
WARM-BLOODED [sıcakkanlı] Vücut sıcaklıkları çok az değişen hayvan(lar).
WARP (HAWSER) [palamar] 1- Gemi ve tekneleri bağlamada kullanılan kalın halat.
WARP [çelik tel, tel] 2- ® Towing warp.
WARP DRUM (GIRDIE, WINCH BARREL) [tel makarası] Balıkçı gemilerinde çelik telin sarıldığı vinç makarası. ® Winch barrel (tambur).
WARPING END [fener] ® Warping head.
WARPING HEAD (WARPING END) [fener] Trol vincinin her iki tarafında yer alan ve trol ağı halatlarının ya da yanaşma halatlarının çekilmesinde kullanılan başlık.
WASH [pala] ® Blade.
WASTE [atık] 1- Çevreye insanlar tarafından verilen, doğal düzeyin üstünde yoğunlaşmış sıvı, katı, gaz ya da radyoaktif malzemelerin bütünü.
WASTE [atık] 2- Avlanan fakat pazar değeri olmayan balıklar ile denizde çıkartılan içorganlardan oluşan balık artıkları ki bunlar balık unu ve yağı fabrikalarına da verilebilen yan üründür.
WASTE ASSIMILATION [atık özümlemesi] Bir kaynağın atıkları özümleyerek kendini temizlemesi.
WASTE RECYCLING [atık geridönüşümü] Atığın yeniden kullanmak üzere içindeki yabancı malzemeden arındırılması.
WASTE WATER [atık su] Doğal düzeyin üstünde yoğunlaşmış malzeme içeren su ? pis su.
WASTE WATER MANAGEMENT [atık su yönetimi] Atık su işletimi. Suyun temizlenmesi ve izlenmesiyle ilgili yönetim ve idare.
WATER [su] Dihidrojen oksit (H2O). En yüksek yoğunluğa 40C'de ulaşan, 00C'de yüzeyden donan ve bu özelliğiyle sudaki canlı yaşamı olası kılan, dünyanın %71?ini kapsayan yaşamsal önemli sıvı. Su molekülü 1050 açılı olup kuvvetli çift kutupluluğa sahiptir ve bu özelliyle de önemli bir çözücüdür.
WATER BODY [su kütlesi] Kuşatılmış bir bölgedeki görece büyük su kütlesi.
WATER COLUMN [su kolonu] Yüzeyden tabana kadarki su kütlesi.
WATER COLUR AND FERTILITY [su rengi ve verimilik] Kaba bir değerlendirmede; mavi renkteki sular çöl?e denk düşen en verimsiz kesimi ima eder. Bunun bilinen örneklerinden biri Akdeniz?dir. Yeşil renk, suda belli miktarlarda bitkisel planktonun (fitoplanktonun) varlığını ima eder. Sarı-esmer yada yeşil-esmer renkler oldukça verimli su alanlarını ima ederler.
WATER CONTENT [su içeriği] Net ağırlığın yüzdesi olarak balık ve balık ürünlerindeki su miktarı. Taze alabalığın su içeriği %80?dir.
WATER FLEA [su piresi, dafniya] ® Daphnia.
WATER POLLUTION [su kirlilği] Suyun doğal kalitesinin bozulması.
WATER QUALITY CRITERIA OF THE MINISTRY OF AGRICULTURE AND RURAL AFFAIRS [kafes çiftlikçiliğinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığı?nın su kalitesi ölçütleri] Bakanlığın deniz canlı kaynaklarının beslenmesi ve yetiştiriciliğinde önemli olan bazı su kalite ölçütü değerleri gruplar halinde izleyen tabloda verilmektedir.
Değişken grubu/Kimya
Ölçüt
Toplam nitrat (NO2+NO3)
< 16.56 ?M = 0.5+40 mg/l
Orto fosfat (o-PO4)
< 10.53 ?M = 1 mg/l
Reaktif silikat (r-SiO4)
< 10.86 ?M = 1 mg/l
Çözünmüş oksijen ? Winkler
< 125    ?M £ 4 mg/l 
pH
   6.5-8.5
Değişken  grubu/Fizik 
Ölçüt
Sıcaklık
>10
Tuzluluk
>5
Çözünmüş oksijen ? Prob
< 125    ?M £ 4 mg/l 
Bulanıklık ? FTU
<29
Değişken  grubu/Fizik 
Ölçüt
Akıntılar-Yüzey (03 -  13m)
>0.1   m/sec
Akıntılar-Orta   (15 -  31m)
>0.05 m/sec
Akıntılar-Dip     (33 -100m)
>0.03 m/sec
Değişken  grubu/Batimetri 
Ölçüt
Derinlik ? Min. taban derinliği
> 25 m
Derinlik ? Kafesin tabandan min., uzaklığı
> 3 m
WATER TREATMENT [su arıtma] Suyun atık ve artıklardan arındırılması işlemi.
WATERWAY [su yolu] Seyir ve seferde kullanılabilen içsu kütlesi. 
WAVE LENGTH [dalga boyu] İki dalga tepesi arasındaki uzaklık.
WEAK STOCK [zayıf stok] 1- Orta ya da yüksek derecede kaybolma tehlikesinde olan stok.
WEAK STOCK [zayıf stok] 2- Düzenleyici idari merci tarafından çok endişe edilen stok.
WEANING [taze yemden kesme] Akvakültürde kurtçuk (larva) aşamasındaki balıkların taze yemden yapay yeme geçirilmesi.
WEATHER VANE [rüzgar gülü] Rüzgarın hangi yönden estiğini gösteren mekanik alet.
WEB [örgü] Bir merkezi olan ağ. Örnek; örümcek ağı.
WEBERIAN APPARATUS (APPARATUS WEBEREI) [Weber aygıtı] Dört kemik ve ilgili dokular ile gaz kesesini iç kulağa bağlayan ve basınç değişiklikleri ve sesi ileten Cypriniformes ve Siluriformes?de bulunan yapı.
WEDGE SOLE [dil balığı] ® Dicologlossa cuneata.
WEEVER [çarpanbalığıgiller] ® Trachinidae.
WEIGHT [ağırlık, batırıcı] 1- ® Oltaya takılan kurşun. ® Sinker (batırıcı). ® Lead (kurşun).
WEIGHT [batırıcı] 2- Ağların tabana yakın yakasını batırıcı ağırlık. ® Lead line (Kurşun yaka). ® Sinker (batırıcı). ® Lead (kurşun).
WEIGHT [safra] 3- Gemilerin karinasına konulan dengeleyici ağırlık.
WEIGHT [salma] 4- Yelkenlilerin altına konulan kama şeklinde olup sabit ya da katlanabilir salma.
WEIGHT LOSS [ağırlık kaybı] Kötü koşullarda balık ağırlığının azalması. 
WEIGHT-AT-AGE [yaşa göre ağırlık] Belirli bir stokun her yaş sınıfındaki bireysel ortalama ağırlıklarıdır. Yaşa göre ağırlık zaman ve stoklar arasında değişir.
WEIGHT-AT-RECRUITMENT [içgöçere göre ağırlık, stok?a katılanlara göre ağırlık] Avlanabilir stoka katılan (içgöçerin) ağırlığı.
WEIGHT-LENGTH RELATIONSHIP [ağırlık-boy ilişkisi] ® Boy-ağırlık ilişkisi.
WEIR  [savak] ® Drain box.
WELDING [kaynak] İki metalin ısıyla birleştirilmesi.
WENTWORTH-UDDEN SCALE [Wentworth-Udden ölçütü] ® Particle size (parçacık boyu).
WEST [günbatısı] Batı.
WESTERLIES [batılılar] Batılı bileşenli kalıcı rüzgarlara verilen kısa ad.
WEST-NORTHWEST [günbatısı-karayel] Batı-kuzeybatı.
WEST-SOUTHWEST [günbatısı-lodos] Batı-güneybatı.
WET DEPOSITION (ACID DEPOSITION) [yaş çökelme] Yağmur damlacıkları kükürt dioksit, azot oksit gibi tabakadan geçerken asitli yağmur halini alır ve pH?si 7?nin altına düşer. Bunun göllerde nötralize edilememesi balıklar ile yumurta ve kurtçuklarının (larvaların) yaşam payını etkiler.
WET WEIGHT [yaş ağırlık] Balığın bütün halindeki ağırlığı.
WET/DRY FILTER (AMMONIA TOWER) [yaş/kuru filtre] Bakteri büyümesi ve nitrat oluşmasını sağlamak için suyun hava ile muamelesinde kullanan biyolojik filtreleme. Bunun alışılagelmiş şekli damlama ve döner çarklı filtrelemedir. Hava su karışımı bakteri büyümesini etkiler, bakterilerde amonyağı nitrata dönüştürür. Buna ayrıca amonyak kulesi de denmektedir.
WETLANDS [sulak alanlar] Islak ya da sürekli su altında kalan turbalık, bataklık benzeri ortamlar.
WHALEBONE WHALES  [çatalkuyruklubalinagiller] ® Balaneopteridae.
WHALES [balinalar] ® Cetacea.
WHALESUCKER [yapışkan, yapışan balığı, vantuz balığı] ® Remora australis.
WHIP [kamçı] ® Flagellum.
WHISKERED SOLE [tekyüzgeçlidil balığı, dil balığı, küçükdil,küçükdil balığı] ® Monochirus hispidus.
WHITE BLOODED FISHES [beyaz kanlı balıklar] ® Ice fishes (buz balıkları).
WHITE FISH [beyaz balık] Yağı etinde değilde karaciğerinde biriktiren balıklar için kullanılan genel terimdir. Bu balıkların etlerinde en çok %2 oranında yağ bulunur. Örnek; morina balığı (Gadus morhua). Ayrıca beyaz balık tanımlaması çoğunlukla alabalıkgiller için kullanılmaktadır.
WHITE FURROW SHELL [?] ® Abra alba.
WHITE GROUPER [lahoz, lahoz balığı, taş balığı, kayahani, kayahanisi, girida balığı] ® Epinephelus aeneus.
WHITE MEAT [beyaz et] Balık eti renginin ticari ölçüsü.
WHITE SEABREAM [karagöz, akkaragöz, tahta balığı, sargoz] ® Diplodus sargus. 
WHITE SHARKS [dikburunlugiller, devköpekbalığıgiller] ® Lamnidae.
WHITE SPOT [beyaz leke] Asalak kamçılı birgözelilerin (Protozoa) oluşturduğu hastalık. Balığın vücudu ve yüzgeçlerinde beyaz lekeler oluşur. Balık kendisini sert aksamlara sürter. Solungaçlara da bulaşabilir. Bu durumda solunum zorluğu ortaya çıkar.
WHITE TREVALLY [kral balığı] ® Pseudocaranx dentex.
WHITE WHALE [akbalina, beyaz balina] ® Delphinapterus leucas.
WHITE-SPOTED LANTERN FISH [?] ® Diaphus rafinesquei.
WHITING [bakalyaro, bakalyaro balığı, mezgit] ® Merlangius merlangus. ® Merlangius merlangus euxinus.
WIDE-EYED FLOUNDER [kalkan, pisi balığı, pisi, genişgözpisi] ® Bothus podas.
WILD [yaban, yabani] Doğada yaşayan.
WILD POPULATION [yabani populasyon] Kuluçkahane desteği olmadan doğal yumurtlama ve büyümeyle varlığını doğal yaşamalanda sürdüren.
WILD SPAWNING [yabanıl yumurtlama] Akvakültürcülerin kullandığı ve kontrolsüz yumurtlamayı belirten terim.
WILD STOCK [yabani stok] Ana-babanın çıkış yeri ne olursa olsun doğal yumurtlama ve büyümeyle varlığını doğal yaşamalanda sürdüren stok.
WINCH [ırgat, vinç] Demir atıp almak, ağ atıp kaldırmak gibi işlerde kullanılan vinç.
WINCH BARREL [tambur, tel makarası] Balıkçı teknelerinde genellikle telin ve ağın sarıldığı makaramsı yapı. Trollerde iki tambur bulunur ki bunlar hem birlikte hem de birbirinden bağımsız kullanılabilirler. ® Warp drum.
WIND PROFILE [rüzgar profili] Yer ve zamana göre rüzgar hızındaki değişmeler ve bunların bir şekil ile gösterilmesi.
WIND ROSE [rüzgar gülü] Belirli bir yer ve görece uzun bir dönemde, esen rüzgarın esme yönü sıklığını (hakim rüzgarını) gösteren dairesel şekil.
WIND VANE (VANE) [rüzgar oku] Rüzgar yönünü gösteren alet. 
WINDLASS [ırgat, bocurgat] Gemicilikte kullanılan bir cins vinç.
WING [kanat] Trol ağının yanlardan ileriye uzanan kısmı.
WINKLER METHOD [Winkler yöntemi] Suda çözünmüş oksijenin belirlenme yöntemi. ® Winkler titration.
WINKLER TITRATION [Winkler titrasyonu] İlk kez 1889?da sudaki çözünmüş oksijen konsantrasyonunu bulmak için Lajos Winkler tarafından geliştirilmiştir. Yöntem daha çok okyanus bilimciler tarafından kullanılmaktadır. Yöntemin temeli yükseltgeme (oksidasyon) ve indirgeme (reduksiyon) kimyasına dayanmaktadır. Su örneği alındıktan sonra örneğin hemen sabitlenmesi yani suyun oksijen değerini değiştirebilecek bitkisel plankton ve bakterilerin faaliyetlerini durdurulması gerekir. Bunun için su örneğine (MnSO4) mangan sülfat ve (KOH) potasyum hidroksit ile (KI) potasyum iyodür eklenir ve çalkalanır. Bu uygulama Mn?a bağlanan oksijenin çökmesini sağlar. Üzerine (H2SO4) sülfirik asit eklenerek pH?sı düşürülür ve çökelti çözülür. Titrasyon tiyosulafata karşı iyot-oksijen dengesi üzerinden yapılır. Kimyasal reaksiyon adımları şunlardır:

a) Mangan sülfattan sülfat iyonları ayrılır ve hidroksitle bağlanır
    Mn2+ + 2OH- ® Mn(OH)2
b) Kuvvetli bazın bulunduğu ortamda Mn2+ oksitlenerek Mn3+ ?e dönüşürken oksijeni bağlar.
    2Mn(OH)2 + ½ O2 + H2O ® 2Mn(OH)3
c) Beher oksijene (O2) karşı gelen serbest iyot (I2) üretilir.
    2Mn(OH)3 + 2I + 6H+  ® 2Mn2+ + I2 + 6H2O
d) Serbest iyot iyodid kompleksi oluşturur.
    I2 + I- ® I3
e) I3- + 2S2O32- ® 3I + S4O62-
WINTER POND [kış havuzu] Soğuk iklimlerde kış aylarında içinden görece bol su geçen ve yüzeyi donsa bile donmanın tabana kadar ulaşamadığı derinliği en az 2.5 metre olan sazan havuzu.
WINTER SLEEP [kış uykusu] ® Hibernation.
WINTERING [kışlama] Balıkların beslenme ve yumurtlama alanından kışı geçirdikleri yere gelerek kalmaları.
WINTERING POND [kışlama havuzu] İkinci yılındaki sazanların kışlatıldıkları havuz.
WINTERKILL [kışkatli] Oksijen eksikliği nedeniyle kapalı su kütlesindeki balık kırılmasıdır. Kar ve buz su yüzeyini kapatır ve havadan su yüzeyine oksijen geçişini önler. Su kolonu ve tabandaki organik maddelerin bozunması ile balıkların solunumu oksijenin tükenmesine yol açar ki bu da balıkların kırılmasına neden olur.
WIPER [silici] Makinelerin temiz tutulmasından sorumlu gemi personeli.
WIRE ROPE KLIPS [kerye] İki çelik halatı birleştirmek ya da çelik halatın ucunu bükerek kendi üstüne kasa yapmak için kullanılan civatalı bir tür mengene.
WONDER NET (RETIA MIRABILIA) [harika ağ] Balinagiller daldıklarında havayı tutmak ve kullanacakları oksijeni depolamak zorundadırlar. Balinagillerde dalma süresi ve derinliği değişkendir. Balinagillerin nefeslerini en çok 1 saat tutup 2000 m?ye dalabilenleri vardır. Buna rağmen balinaların akciğerleri kara hayvanların-dakinden oransal olarak büyük değildir. Balinaların akciğerleri omurganın altında uzunla-masına yer almakta olup kemikli balıklardaki yüzme kesesine benze-mektedir. Mide dengeleyici ballast olurken mide ile akciğer arasındaki diyafram çok güçlüdür. Örneğin Balaenoptera physalus türü balina bir kez nefes alıp vermede 1500 litre hava solur ki bu da akciğerlerdeki havanın %90?ının değiştirilmesi anlamına gelir. İnsanlar her 4 saniyede ½ hava solurlar ki bu akciğerdeki havanın %20?sine karşılık gelir. Balinaların uzun dalma süreçlerinde tüm organlarına yeterince oksijen sağlayan solunum ve dolaşım sistemleri vardır ki buna retia mirabilia=harika ağ adı verilmektedir. Retia mirabila tüm hayati organları saran bir kılcal (kapiller) ağdır. Kapillerler atar ve toplar damarlarla kesişen ve oksijence zengin kanı depolayabilen ağdır. Akciğere giren oksijenin neredeyse tamamı kan dolaşımına geçer. Oksijen yalnız alyuvarlarda değil kaslarda da (miyoglobinde de) depolanır. Demekki balinaların su altında kullandığı oksijenin kaynağı yalnız ciğerlerindeki hava değildir. Balinaların uzun süre su altında kalabilmelerinin asıl nedeni ise retina mirabila ve kaslarında depoladıkları oksijenin tümünü kullanabilme özellikleridir. ® Retia (ağ).
WORKING FREQUENCY [çalışma frekansı] Üretilip iletilen ses dalgalarının sıklığıdır.
WORKSHOP [atelye, atölye] 1- Bir konu hakkında yapılan bilimsel toplantı ve çalışması.
WORKSHOP [atelye, atölye] 2- Küçük ölçekli imalathane.
WORM CATARACT [solucan inmesi, solucan kataraktı, kurtçuk kataraktı, kurtçuk inmesi] Asalak (parazit) Trematoda kurtçuklarının (larvalarının) neden olduğu ve balık gözlerinin perdelendiği (katarakt) inme hastalığıdır. Buna solucan kataraktı da denmektedir.   
WORM PIPEFISH [kuyruksuzdeniziğnesi balığı] ® Nerophis lumbriciformis.
WOUNDING GEAR (GRAPPLING GEAR) [yaralayıcı araç] Balığı yaralayan ya da öldüren cinsten zıpkın, kancalı kancasız tekli ya da çok çatallı mızrak, ok, vb av aracı.
WRASSES [lapinagiller]  ® Labridae.
WRECK BUOY [batık şamandırası] Kırmızı ve siyah yatay bantlı olup batık yerini gösteren şamandıra.
WRECKFISH [iskorpithanisi, iskorpithanisi balığı] ® Polyprion americanus.
WWF (abbrev.) [Dünya Yaban Yaşam Fonu] World Wildlife Fund.
 
 
 

Yukarı